Over hoe hard mensen zoeken, bestaan geen cijfers. Er bestaan wel gegevens over hoe mensen in armoede te maken krijgen met discriminatie op de huurmarkt en hoe ze hiermee omgaan. Ze mijden bepaalde buurten, zoeken niet via een vastgoedkantoor, verzwijgen de eigen problemen zo lang mogelijk en proberen binnen het eigen netwerk naar een woning te zoeken.
Onbetaalbaar
Een woning op de privé-markt is onbetaalbaar voor veel mensen. Mensen in armoede geven vaak meer dan de helft van hun inkomen uit aan huur. Ook voldoen veel van deze huizen niet aan de voorwaarden om huursubsidies te ontvangen omdat ze onvoldoende ‘gezond’ zijn om in te wonen (denk maar aan vochtplekken, of een kapotte verwarming).
Discriminatie
Mensen die een leefloon ontvangen, mensen met een migratieachtergrond en mensen met een laag inkomen krijgen te maken met discriminatie. Vooral alleenstaande ouders met kinderen en alleenstaande mannen hebben het het moeilijkste om een woning te vinden.
Het uitvoeren van praktijktesten laat toe om die discriminatie daadwerkelijk aan te tonen. Prof. Pieter-Paul Verhaeghe (VUB) voerde samen Praktijktesten Nu onderzoek uit naar discriminatie op de Antwerpse huurmarkt. De resultaten zijn overduidelijk. Er wordt bijna 1 op de 2 keer gediscrimineerd door verhuurders en/of makelaars die wel degelijk op zoek zijn naar huurders.
Strategieën
Voor een onderzoek in opdracht van Unia werden enkele focusgroepen georganiseerd met huurders en kandidaat-huurders over hun beleving van discriminatie. Tijdens de gesprekken getuigden kandidaat-huurders over de strategieën die ze uitwerken om ondanks de negatieve ervaring van discriminatie toch een woning te vinden. Slachtoffers leren uit hun ervaring, zo schatten ze voor elke buurt hun risico op discriminatie in. Dit wordt mede in stand gehouden door verhuurders die kandidaat-huurders doorverwijzen naar voor hun ‘gepaste’ woningen.
Naast een preselectie van potentiële woningen zijn er nog individuele strategieën om discriminatie te vermijden. Zo probeert men persoonlijk contact te maken met de huisbaas (om vastgoedkantoren te mijden): private verhuurders zouden meer open zijn voor onderhandeling en verduidelijking, waardoor men sympathie kan opwekken, stereotypen weerleggen en eventueel de confrontatie met ontoelaatbare praktijken aangaan. Een tweede strategie is om de eigen moeilijke situatie zo lang mogelijk te verzwijgen. Ten derde kiezen ze er vaak voor om ‘de vrije markt’ te vermijden en via via een woning te zoeken. Op die manier kan een tussenpersoon het vertrouwen van de verhuurder versterken. Een laatste strategie is om hulpverleners of vrienden in te schakelen bij de zoektocht om zich zo wat meer beschermd te voelen.
Bijdrage door Sien Winters
In de pers
Helmut Lotti openhartig over opgroeien in armoede: “Schoenen uit de Shoekonfex en het toilet was een plank met een gat in” (Het Laatste Nieuws, 19 augustus 2020)
Na de klimaatzaak, de woonzaak: Vlaamse regering aangeklaagd bij Raad van Europa (De Morgen, 21 januari 2020)
Je bent jong & onzichtbaar: dak – en thuisloosheid in Vlaanderen (De Wereldmorgen, 15 november 2019)